Horlama, uyku sırasında nefes alıp verirken küçük dil, yumuşak damak ve boğaz bölgesindeki yumuşak dokuların titreşmesiyle meydana gelen anormal sestir. Erkeklerde kadınlara oranla iki kat daha fazla görülür. Horlamanın erişkin erkeklerin yaklaşık %25’ ini etkilediği düşünülmektedir (*). Horlayan her üç erkekten birinin ve horlayan her beş kadından birinin çeşitli derecelerde uyku apnesinden muzdarip olduğu bulunmuştur (**). Yaşla birlikte horlama riski de artmaktadır. 30 yaş altı erkeklerde %10 oranında horlama görülürken bu oran 60 yaş üzerinde %66’ ya çıkmaktadır.

Uyku apnesi ise uyku sırasında nefesin 10 sn veya daha uzun süre kesilmesidir. Bu sırada akciğerlere yeteri miktarda oksijen gitmez ve kandaki oksijen seviyesi düşer. Uyku apnesi horlamanın bir ileri aşamasıdır. Yani her uyku apnesi hastası horlar.

Uyku apnesinin başlıca nedenleri; 30 yaş ve sonrası yaşlarda olmak, büyük bademcikler, obezite, kısa, kalın, yağlı ve geniş boyun yapısı, burun deviasyonu gibi hava yolunu daraltan durumlar, sigara ve alkol kullanımı, kuvvetli çiğneme kas yapısına sahip olmak, kas gevşetici gibi bazı ilaçlar ve sırtüstü yatmaktır.

Uluslararası Uyku Vakfının (International Sleep Foundation, ISF) 2002 anket sonuçlarına göre, uyku apnesi hastalarının en yaygın şikâyeti, “hypersomnolance” (gün içerisinde aşırı uykulu olma hali), ağır horlama ve sık sık uyanma ile karakterize bölünmüş uykudur. Böyle bir uykunun sabahında, hastalar genellikle baş ağrıları, bruksizm nedeniyle oluşan eklem ağrısı ve mide bulantılarından ve reflüden şikâyet ederler. Diğer şikayetler ise, entelektüel bozulmalar, agresif davranışlar, çevrelerindeki insanlarla tartışmaya, obeziteye yatkınlık, depresyon ve şiddetli anksiyete olarak tanımlanır (**, ***, ****). Meslek kazaları, çalışma performansının olumsuz etkilenmesi ve verimliliğin azalması kaydedilmiş diğer yakınmalardır. Tüm bunların yanı sıra uyku apnesinin kanser ve enfeksiyon riskini arttırdığı belirtilmiştir (**). Uyku apnesi olanlarda ölüm riski %10’ dur.

Uyku apnesinin teşhisinde Amerikan Uyku Bozuklukları birliği polisomnografinin altın standart tanı yöntemi olduğunu belirtmiştir (****). Basit horlama ile uyku apnesinin ayırt edilmesi ve apne saptanması durumunda türü ve şiddetinin belirlenmesi de PSG ile olasıdır (*****).

Horlama ve uyku apnesi tedavisinde, çeşitli horlama apareyleri, KBB uzmanlarının uyguladığı cerrahi operasyonlar veya CPAP maskesi kullanılabilir. Amerikan Uyku Hastalıkları Birliği Uygulama Standardları Komitesi, uyku apnesi tedavisinde ağız apareylerinin kullanımının, hafif şiddette apnesi ve horlaması olan, zayıflama veya uyku pozisyonu değişikliği gibi konservatif yöntemlerle olumlu cevap alınamamış hastalar için ve nazal CPAP’ı tolere edemeyen veya bu tedaviyi reddeden orta ve ileri derecedeki apne hastaları için kullanımının uygun olacağını bildirmiştir (******).

Alt çeneyi öne alarak çalışan horlama apareyleri, gevşeyen kasların aktivitesini arttır ve alt çenenin doğru yerinde konumlanmasını sağlayarak hastaya konforlu bir uyku sunar. Horlama tedavisinde uygulanan bu ağız içi aparatların kullanımı çok etkili, risksiz ve pratiktir.

* Eskofi M, Cline C, Nilner M, Israelsson B. Treatment of sleep apnea in congestive heart failure with a dental device. The effect on brain natriuretic peptide and quality of life. Sleep Breath 2006; 10: 90-97.

** Nieto FJ, Young TB, Lind BK et al. Association of sleep-disordered breathing, sleep apnea, and hypertension in a large community-based study. JAMA 2000; 283: 1829-1836.

*** Meyer JB, Knudson RC. The sleep apnea syndrome. Part I: diagnosis. J Prosthet Dent 1989; 62: 675-679.

**** Johal A, Battagel JM. Current principles in the management of obstructive sleep apnoea with mandibular advancement appliances. Br Dent J 2001; 190: 532-536.

***** Johal A, Battagel JM. An investigation into the changes in airway dimension and the efficacy of mandibular advancement appliances in subjects with obstructive sleep apnoea. Br J Orthodont 1999; 26: 205-210.

****** Lyons MF, Cameron DA, Banham SW. Snoring, sleep apnoea and the role of dental appliances. Dent Update 2001; 28: 254-256.